Рапорт ген.-адъют. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 22-го сентября 1844 года, N1084 / Нейдгардт = გენერალ-ადიუტანტ ნეიდგარდტის პატაკი თავად ჩერნიშევს, 1844 წლის 22 სექტემბრით დათარიღებული, N1084 / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N720. - С. 874[MFN: 15054]
Annotation: აცნობებს, თუ რა სამხედრო მოქმედებანი განხორციელდა 11 სექტემბრის შემდეგ, გამოთქვამს ვარაუდს, რომ მალე მორჩილება გამოაცხადებს იმ მთიელთა ნაწილი, რომლების შამილის ბრძანებით ტყეში გაიხიზნენ, ასევე, მსტოვართა ინფორმაციის თანახმად, გახიზნული გიმრელები რუსეტის ჯარს ელოდებიან, ახალციხის მაზრიდან ყაჩარებმა საქონელი გაიტაცეს, მაგრამ კაზაკებმა შეძლეს ნადავლის დაბრუნება, ყაჩაღები კი თურქეთის ტერიტორიაზე გადავიდნენ
პასეკი, დიომიდ ვასილევიჩ (პოლკოვნიკი, პოდპოლკოვნიკი, კაპიტანი, გენერალური შტაბის გენერალ-მაიორი, 1808-1845)
Рапорт полк. Пассека ген. Нейдгардту, от 5-го октября 1844 года, N402. - Секретно / Пассек = პოლკოვნიკ პასეკის პატაკი გენერალ-მაიორ კლუგენაუს, 1844 წლის 5 ოქტომბრით დათარიღებული, N402 - საიდუმლო / პასეკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N721. - С. 875[MFN: 15055]
Annotation: აცნობებს, რომ სამურის რაზმმა იერიში მიიტანა ტილიტლიზე და წარმატებით დაბრუნდა ჩოხში, აღწერს, როგორ ძარცვავენ შამილის მებრძოლები სალათაუს მცხოვრებთ, დაწვრილებით მოახსენებს ჩირკეის მიმართულებით თავისი რაზმის სამხედრო მოქმედების შესახებ
Person Name:ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).
Рапорт ген.-м. кн. Аргутинскаго ген. Нейдгардту, от 26-го марта 1845 года, N51 / Аргутинский = გენერალ-მაიორის თავად არგუტინსკის პატაკი გენერალ ნეიდგარდტს, 1845 წლის 26 მარტით დათარიღებული, N51 / არგუტინსკი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VI. Дагестан / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N722. - С. 876[MFN: 15056]
Annotation: აცნობებს, რომ სოფელ ჩოხის გაძარცვის შემდეგ მოწინააღმდეგე ყარა-ყოისუს მოპირდაპირე ნაპირზე გამაგრდა, მის წინააღმდეგ გალაშქრება გადაიფიქრა და აკუშისკენ დაიძრა, მოახსენებს მამედ-ყადის ღალატის შესახებ, ქებით მოიხსენიებს ჩოხის მცხოვრებთ, რომლებმაც მედგანი წინააღმდეგობა გაუწიეს მიურიდებს, მსტოვრები იტყობინებიან, რომ შვიდი ნაიბი თავისი ხალხით შამილთან გადავიდა დარგოში და შამილი ყარაყუმუხზე აპირებს თავდასხმას
Person Name:ნეიდგარდტი ალექსანდრ ივანოვიჩ (ინფანტერიის გენერალი, გენერალ-ადიუტანტი, კავკასიის მთავარმართებელი, 1784-1845).
ფრეიტაგი, რობერტ კარლოვიჩ (პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი, კავკასიის ხაზის მარც[ენა ფლანგის უფროსი, 1802-1851)
Рапорт ген.-м. Фрейтага ген.-л. Гурко, от 16-го октября 1843 года, N307 / Фрейтаг = გენერალ-მაიორ ფრეიტაგის პატაკი გენერალ-ლეიტენანტ გურკოს, 1843 წლის 16 ოქტომბრით დათარიღებული, N307 / ფრეიტაგი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N723. - С. 879[MFN: 15057]
Annotation: აცნობებს, რომ შამილისა და მისი თანამზრახველების ძალები სოფელ ენდერეისთან შეიკრიბნენ, სოფელი გამაგრებულია და მოსახლეობაც მზადაა თავი დაიცვას, აღწერს ბრძოლის მიმდინარეობას, მტრიმ ორი შეტევა წარუმატებელი გამოდგა, მერე ენდერეელებმა შამილის ალამი აღმართეს სოფლის ცენტრში და ამით გულგამაგრებულმა შამილმა ძლიერი იერიში მიიტანა სოფელზე, მაგრამ რუსეთის საჯარისო ნაწილებმა და ენდერეელებმა, რომლებსაც პოლკოვნიკ კოზლოვსკის გამოჩენით იმედი მიეცათ, გააფთრებული ბრძოლა გაუმართეს მომხვდურთ და იერიშზეც გადავიდნენ, შამილის ძალებმა მნიშვნელოვანი დანაკარგი განიცადეს და გაქცევით უშველეს თავს
Person Name:გურკო იოსიფ ალექსანდროვიჩ (გენერალ-ლეიტენანტი, ამიერკავკასიის მხარის სამოქალაქო სამმართველოს უფროსი, 1782-1857).
ფრეიტაგი, რობერტ კარლოვიჩ (პოლკოვნიკი, გენერალ-მაიორი, კავკასიის ხაზის მარც[ენა ფლანგის უფროსი, 1802-1851)
Выписка из журнала военных происшествий, представленнаго ген.-м. Фрейтагом кн. Чернышеву 11-го марта 1844 года, N156 / Фрейтаг = ამონაწერი საომარ მოქმედებათა ჟურნალიდან, რომელიც გენერალ-მაიორმა ფრეიტაგმა წარუდგინა თავად ჩერნიშევს 1844 წლის 11 მარტს, N156 / ფრეიტაგი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N724. - С. 881[MFN: 15058]
Annotation: ჩეჩენ თავკაცთა ყრილობაზე შამილმა მთელი ჩეჩნეთის უფროსად თავისი თანამზრახველი შუაიბ-მოლა დანიშნა, მაგრამ იგი თავად მიურიდებმა მოკლეს სოფელ ცონტერში
Выписка из журнала военных происшествий, случившихся на Кавказкой Линии в Черноморий с 17-го по 21-е число марта 1844 года = ამონაწერი 1844 წლის 17-დან 21 მარტამდე კავკასიის ხაზზე და შავიზღვისპირეთში მომხდარ საომარ მოქმედებათა ჟურნალიდან // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N725. - С. 881[MFN: 15059]
Annotation: შამილმა შუაიბ-მოლას მკვლელობის ამბავი რომ შეიტყო 200 ცხენოსანი ანდიელი გაგზავნა სოფელ ცონტერში იქაურ თავკაცთა დასასჯელად, მაგრამ სოფლის მოსახლეობამ წინააღმდეგობა გაუწია და სოფელში არ შეუშვეს, შამილი შეპირდა მათ, რომ ძალას არ გამოიყენებდა, თანაც სოფლელები შეაშინა შამილის ლაშქრის სიმრავლემ და შეუშვეს, შამილმა ასი ოჯახი დიდ-პატარიანად ამოწყვიტა, ამას არ დასჯერდა და იმ საბაბით, რომ სოფელ გურდალის მცხოვრებთ მკვლელები არ შეიპყრეს და სოფელზე გაატარეს, აქაურებიც მთლიანად ამოხოცა
Рапорт ген. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 28-го апреля 1844 года, N59 / Нейдгардт = გენერალ ნეიდგარდტის პატაკი თავად ჩერნიშევს, 1844 წლის 28 აპრილით დათარიღებული, N59 / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N726. - С. 881[MFN: 15060]
Annotation: აცნობებს, რომ პოლკოვნიკ კოზლოვსკის სიმაგრე ვნეზაპნაიასთან შამილის 10-ათასიანი ჯარი დახვდა, მისი ბრძანებით სიმაგრეში გამაგრებულმა საჯარისო ნაწილებმა და ენდერეის მცხოვრებლებმა იერიში მიიტანეს მომხვდურებზე და გააფთრებული ბრძოლის შედეგად მდინარე აქტაშის ზემო წელისკენ დაახევინეს მტერს, მოყვანილია მონაცემები დანაკარგების შესახებ, სავარაუდოდ შამილი ყუმუხეთის ზეგანზე აპირებს იერიშის მიტანას, მან ცეცხლი წაუკიდა სოფლებს ბაირამსა და ნუცალს, მაგრამ მოსახლეობამ მოასწრო და დიდ სოფლებს კოსტეკსა და აქსაის შეაფარა თავი
Рапорт ген. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 1-го мая 1844 года, N85 / Нейдгардт = გენერალ ნეიდგარდტის პატაკი თავად ჩერნიშევს, 1844 წლის 1 მაისით დათარიღებული, N85 / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N727. - С. 882[MFN: 15061]
Annotation: აცნობებს, რომ ვნეზაპნაიას სიმაგრესთან მყოფი შამილის ლაშქარი დაიქსაქსა, მათგან ათასკაციანი რაზმი თავს დაესხა სოფელ დურგელს, მაგრამ სოფლელებმა მტერი მოიგერიეს, ასევე აღნიშნავს, რომ შამილის თანამზრახველმა ეიდენ-ეფენდიმ რუსების ერთ მზვერავს გაუზიარა თავისი წუხილი, რომ შამილის ხელში მუსლიმანები მეტად გაჭირვებულ მდგომარეობაში არიან, და თითქოს შამილს ისიც კი უთხრა, რომ რუსებს არასდროს აუკრძალავთ მუსლიმანებისთვის ღვთისმსახურება, რაზეც შამილიც დასთანხმებია
Рапорт ген. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 19-го мая 1844 года, N16. - Весьма секретно. - Ст. Червлённая / Нейдгардт = გენერალ ნეიდგარდტის პატაკი თავად ჩერნიშევს, 1844 წლის 19 მაისით დათარიღებული, N16 - მეტად საიდუმლო - სტანიცა ჩერვლიონაია / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N728. - С. 883[MFN: 15062]
Извлечение из рапорта ген. Нейдгардта кн. Чернышеву, от 28-го августа 1844 года, N218. - Секретно / Нейдгардт = ამონარიდი გენერალ ნეიდგარდტის პატაკიდან თავად ჩერნიშევისადმი, 1844 წლის 28 აგვისტოთი დათარიღებული, N218 - საიდუმლო / ნეიდგარდტი // Акты, собранные Кавказскою Археографическою Коммиссиею : Ч. II. Кавказ и Закавказье за время управления генерал-адъютанта, генерала-от-инфантерии Александра Ивановича Нейдгардта. 1842-1844. : VII. Кавказская Линия / Ад. Берже [председатель коммиссии и автор предисловия]. - Тифлис, 1884. - Т. 9, Ч. II. N729. - С. 886[MFN: 15063]
Annotation: აღწერილია პოლკოანიკ ნესტეროვის ბრძოლა ჩეჩენთა წინააღმდეგ მდინარე სუნჯასთან, ერთ-ერთი შეტაკების დროს დაიღუპა შტაბის როტმისტრი დომბროვსკი, ბრძოლა რუსების გამარჯვებით დასრულდა, მოყვანილია მონაცემები ორივე მხარის დანაკარგების შესახებ