პეტრე ჩაიკოვსკი

დაბადების ადგილი: ქ. ვოტკინსკი, უდმურტეთი.

1861-1865წწ. სწავლობდა პეტერბურგის კონსერვატორიაში(1862 წლამდე რუსეთის მუსიკალური საზოგადოების პეტერბურგის განყოფილების სამუსიკო კლასები).

1859-1863წწ. მსახურობდა იუსტიციის სამინისტროში; მეცადინეობდა ანტონ რუბინშტეინთან(კომპოზიცია); 1866–1878წწ. იყო მოსკოვის კონსერვატორიის პროფესორი(მის მოწაფეთა შორის იყო ს. ტანეევი); 1877 წელს საზღვარგარეთ გაემგზავრა; აქ დაასრულა მე-4 სიმფონია(1876–1877) და ოპერა "ევგენი ონეგინი"(1877–1878); 1885 წლამდე მეტწილად ცხოვრობდა საზღვარგარეთ(შვეიცარია, იტალია, საფრანგეთი); 1885 წლიდან ჩაიკოვსკი დამკვიდრდა მოსკოვთან ახლოს(1892 წლიდან კლინში) და გაანახლა მუსიკალურ-საზოგადოებრივი მოღვაწეობა, ამ წლებში მისმა შემოქმედებამ მსოფლიო აღიარება მოიპოვა; 1886–1890წწ. პეტრე ჩაიკოვსკი ხუთჯერ იყო საქართველოში; მისი საუკეთესო ოპერები მის სიცოცხლეშივე დაიდგა თბილისის საოპერო თეატრის სცენაზე; თბილისში გაიმართა მისი ნაწარმოებების კონცერტი(1886, დირიჟორი მ. მ. იპოლიტოვ–ივანოვი); საქართველოში ყოფნისას თბილისსა და ბორჯომში დაწერა საორკესტრო სიუიტა "მოცარტიანა", "სექსტეტი", "მოგონებები ფლორენციაზე", აქ მუშაობდა ბალეტ "მძინარე მზეთუნახავზე"; მოისმინა და ჩაიწერა ქართული ხალხური სიმღერები, მათ შორის "იავნანა", რომელიც შემდგომ გამოიყენა ბალეტში "მაკნატუნა"(1892); მისი ოპერების პირველი დადგმა საქართველოში: "ევგენი ონეგინი"(1882), "მაზეპა"(1885), "ორლეანელი ქალწული"(1886), "ჯადოქარი"(1887), "ქოშები"(1887), "პიკის ქალი"(1893), "ოპრიჩნიკები"(1898), "იოლანტა"(1899); ბალეტების პირველი დადგმა საქართველოში: "მაკნატუნა"(1900), "გედების ტბა"(1907), "მძინარე მზეთუნახავი"(1912); მის სიმფონიურ–ინსტრუმენტულ ნაწარმოებებს, მტკიცე ადგილი უკავია ქართველ შემსრულებელთა რეპერტუარში. მინიჭებული ქონდა კემბრიჯის უნივერსიტეტის მუსიკის დოქტორის საპატიო წოდება. რუსი კლასიკოსი, მუსიკის კრიტიკოსი, მუსიკალურ–საზოგადო მოღვაწე.

წყარო: ქართული მუსიკის ენციკლოპედიური ლექსიკონი. – თბ., 2015. – გვ. 526