ხარლამპი სავანელი

დაბადების ადგილი: ქ. დუშეთი

დაამთავრა თბილისის კლასიკური გიმნაზია 1863 წელს, პეტერბურგის კონსერვატორია 1868 წელს(ვოკალის კლასი).

პეტერბურგში ყოფნის პერიოდში დაეუფლა საგუნდო ხელოვნებას, ხუთი წელი მღეროდა კონსერვატორიის გუნდში; 1869 წლიდან იყო რუსული სამუსიკო საზოგადოების საგუნდო სიმღერის უფასო კლასების ხელმძღვანელი; 1871 წელს დაბრუნდა საქართველოში და დაიწყო ფართო საზოგადოებრივი მოღვაწეობა; 1873 წელს დააარსა სასიმღერო სკოლა, სადაც სიმღერასთან ერთად ისწავლებოდა ელემენტარული თეორიაც, ახლად დაარსებულ სასწავლებელში მოიწვია რუსეთიდან დაბრუნებული კ. ალიხანოვი და ა. მიზანდარი, რომელთა ინიციატივითაც საფუძველი ჩაეყარა პროფესიულ სამუსიკო განათლებას საქართველოსა და ამიერკავკასიაში, ამავე პერიოდში გაიხსნა "სამუსიკო კლასები შეღავათიან ფასებში", რომელიც 1876 წელს გადაკეთდა სამუსიკო სკოლად, 1880 წელს სამუსიკო სასწავლებლად, ხოლო 1917 წელს მის ბაზაზე გაიხსნა საქართველოს სახელმწიფო კონსერვატორია(ამჟამად ვ. სარაჯიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო კონსერვატორია).

წყარო: მოკლე პოპულარული სამუსიკო ენციკლოპედია. – თბ., 1933. – გვ. 172; ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია: ტ. 8. - თბ., 1984 . – გვ. 637